در جهان بهترین و گرانترین ادویه که کاشت ویژه ای دارد زعفران سحرخیز ساری است که به تمامنقاط جهان صادر می شود و طعم غذا را بی نظیر می کند.
در تمامی به قدرت رسیدنها و افول حکومتها، شکلگیری تاریخ و فرهنگها، ادویهها در کنار انسانها بودهاند و میتوان قدمت آنها را با قدمت تمدنهای بشری یکسان دانست.
زعفران، این ادویه گرانبها و باارزش، از دیرباز تاکنون همراه فرهنگها و حکومتهای مختلف بوده است. در ادامه همراه باشید تا به شما درباره تاریخچه تولید زعفران در ایران و جهان بگوییم.
خاستگاه انواع ادویه در جهان، خاورمیانه و آسیای شرقی است. چندین هزار سال پیش، جاده ابریشم از اصلیترین راههای تجارت ادویه در تاریخ باستان بوده و پس از کشف مسیر دریایی، ادویههای خاورمیانه و آسیای شرقی به اروپا و آمریکا هم وارد شدند.
ایران، هند و چین از اصلیترین مراکز تولید ادویه در جهان باستان بودند. یکی از ادویههای محبوب ایران که هزاران سال است تجارت میشود، زعفران نامیده میشود.
مصرف زعفران از دیرباز تا کنون در اقصی نقاط جهان رواج داشته و فواید زعفران بر هیچکس پوشیده نبوده است.
در ایران باستان، گل زعفران به صورت وحشی رشد میکرده است. قدمت زعفران در ایران را میتوان در دوره هخامنشیان بررسی کرد. ایرانیان باستان در آن زمان از زعفران برای معطر کردن غذاهای خود استفاده میکردند.
حتی در شرح زندگینامه داریوش هخامنشی هم به زعفران اشاره شده، که این پادشاه ایرانی از زعفران همراه با شیر برای معطر کردن تن خود استفاده میکرده است
اولین صادرات زعفران در ایران را میتوان به دوره پارتها نسبت داد. احتمالا اولین بار زعفران از میان اقوام پارت به چین، یونان و روم برده شده است.
در گذشته طبیبان از خواص زعفران برای درمان استفاده میکردند. از رنگ زعفران هم به عنوان جوهر برای نوشتن فرامین و رنگآمیزی پارچهها استفاده میشده است.
بهطورکلی قدمت و تاریخچه تولید زعفران در ایران را میتوان حدود ۳ هزار سال دانست. اولین کشت زعفران هم در دوره ساسانیان و از شهر قم رواج پیدا کرده است.
البته بعضی منابع تاریخی از قدمت ۵ هزار ساله زعفران در ایران نام میبرند. چرا که در یک کتاب گیاهشناسی متعلق به دوران آشوریان، از گل زعفران نوشته شده است.
همچنین در یکی از نقاشیهای باستانی در شمال غرب ایران مشخص شده که از رنگ زعفران برای رنگآمیزی استفاده کرده بودند.
حتی گفته میشود که سومریان هم از زعفران برای تهیه داروها و درمان استفاده میکردند. شاید نتوان تاریخ دقیقی را برای قدمت زعفران در ایران نام برد. اما به طور یقین، ایران از خاستگاههای اولیه زعفران در جهان بوده است.